bagna  Polesie zaczyna się na terytorium Polski i rozszerza się w kierunku wschodnim, sięgając poza Dniepr. Region ten charakteryzuje się pod względem krajobrazowym małym nachyleniem powierzchni, zabagnieniem oraz mnóstwem rozlewisk. To kraj lasów, głównie borów sosnowych. Specyficzne warunki naturalne spowodowały, że przez całe wieki Polesie było samowystarczalną bagienną wyspą, o bardzo ograniczonych kontaktach ze światem zewnętrznym. Część wiosek dostępna była jedynie zimą, kiedy zamarzały bagna. Jaka jest historia tego terenu - ziemi moich przodków?

 

W średniowieczu Polesie było zamieszkane przez Dregowiczów – w X w. włączone do Rusi Kijowskiej, w czasie rozdrobnienia dzielnicowego księstwo turowsko-pińskie, 1341 przyłączone przez Giedymina do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po 1569 w granicach Rzeczypospolitej, wchodziło w skład województwa brzesko-litewskiego (częściowo również mińskiego i kijowskiego). W Brześciu nad Bugiem zawarto w 1596 r. słynną unię między prawosławnymi a katolikami. 

Po III rozbiorze Polski 1795 województwo znalazło się w zaborze rosyjskim (w granicach guberni grodzieńskiej i mińskiej). Na mocy traktatu brzeskiego zostało przyłączone do nowopowstałej Republiki Ukraińskiej. W latach międzywojennych zachodnie Polesie z Brześciem n. Bugiem, Pińskiem i Łunińcem należało do Polski, wschodnia natomiast jego część znajdowała się w granicach Rosji Sowieckiej (od 1929 r. Białoruskiej SRR). W międzywojniu na terenie Polesia istniał obóz w Berezie Kartuskiej, w którym internowano antysanacyjnych działaczy. W twierdzy brzeskiej w Brześciu nad Bugiem osadzono aresztowanych w 1930 r. przywódców Centrolewu, osądzonych następnie w słynnym procesie brzeskim.

thumb mapa polesia

Źródło: Mapa województwa poleskiego z okresu międzywojennego, www.bagnowka.com


   Pod względem cywilizacyjnym Polesie należało do najbardziej zacofanych regionów kraju. Wskaźnik analfabetyzmu był tu największy w Polsce, prawie nie było bitych dróg i wodociągów, drewniane chałupy chłopów zaś przypominały te z XVI wieku. Większość ludności nie potrafiła określić swojej przynależności narodowej (mówili o sobie tutejsi), jakkolwiek uważa się, że pod względem kulturowo-językowym zbliżeni byli do Ukraińców. Zdecydowaną mniejszość na terenie Polesia stanowili Polacy i Żydzi (po ok. 12%). Polacy dominowali liczebnie tylko w Brześciu nad Bugiem, w innych miasteczkach większość stanowili Żydzi.

polesie 1


















Źródło: Towarzystwo Miłosników Polesia, www.polesie.polinfo.net

   W dniu 23/24 sierpnia 1939 r. nastąpiło w Moskwie, mimo różnic ideologicznych dzielących obydwa zbrodnicze mocarstwa - III. Rzeszy i Związku Radzieckiego podpisanie paktu, znanego w historii pod nazwą "Paktu Ribbentrop - Mołotow." W następstwie dokonanych ustaleń w dniu 17 września Armia Czerwona, łamiąc zawarte wcześniej z Polską porozumienia, wtargnęła na wschodnie tereny Rzeczypospolitej.

  Od 17 do 18 września 1939 tereny Polesia znajdowały się pod okupacją sowiecką. W celu stworzenia pozorów prawa (w rozumieniu sowieckim) w dniu 22 października 1939 r. zarządzone zostały tzw. "wybory". Sterroryzowana ludność Kresów wschodnich "wybrała" 2410 wyznaczonych przez NKWD delegatów, którzy wystosowali " w imieniu społeczeństwa prośbę" do Rady Najwyższej Związku Radzieckiego o przyjęcie w skład ZSRR. Prośba łaskawie została spełniona. W ten sposób Polesie wcielone zostało w skład Republiki białoruskiej, natomiast ludności tych ziem zostało narzucone obywatelastwo sowieckiego, ze wszystkimi związanymi z tym konsekwencjami (podległość obowiązującej jurysdykcji sowieckiej, obowiązek służby wojskowej). 

   Powojenne losy Polesia wiążą się z ustaleniami Konferencji Jałtańskiej, czyli powrócono do stanu z 1940 r., zwracając Polsce niewielki skrawek b. województwa poleskiego.


Na podstawie: http://pl.wikipedia.org